3 Eylül 2004

Karadeniz'de yaşam ve mimarlık
Birincisi Konya'da yapılan Türkiye Kongreleri geçtiğimiz hafta Trabzon Buluşması'yla devam etti. 2005 - İstanbul Dünya Mimarlık Zirvesi'ne kadar beş bölgede daha yinelenecek...

'Mimarın Kenti, Kentin Mimarı...' 2005 yılının Temmuz ayında İstanbul'da toplanacak 'Uluslararası Mimarlar Birliği (UIA) Dünya Mimarlık Kongresi' ne ulusal hazırlık için düzenlenen Türkiye Kongreleri'nin bu afişi, geçen hafta da Trabzon'un caddelerini ve sokaklarını kapladı....

Mimarlar Odası'nca ilki geçen haziranda Konya'da gerçekleştirilen etkinliğin 'Karadeniz Bölgesi' buluşması 27-28 Haziran 2004 günlerinde Zorlu Grand Otel'de yapıldı... Kültür ve Turizm Bakanı Erkan Mumcu 'nun da katıldığı kongrenin ev sahipleri ise Mimarlar Odası'nın Trabzon, Giresun, Ordu ve Samsun şubeleri oldular...

Kentler konusunda Habitat- II'den sonraki en büyük dünya forumunu oluşturan UIA kongrelerinin İstanbul-2005 teması 'Kentler ve Mimarlık' ... 100'ü aşkın ülkeden 8 binden fazla mimarın katılması beklenen kongreye ülkemiz mimarlarının da 'yaşadıkları kentleri irdeleyerek' katılmalarını sağlamak üzere düzenlenen Türkiye Kongreleri'nde, Trabzon'un teması ise 'Kıyı Kentlerinde Mimarlık ve Yaşam' olarak belirlenmişti...

Açılış konuşmalarında ilk söz Mimarlar Odası Trabzon Şubesi Başkanı Bekir Gerçek 'indi. Kentteki 'kıyı yaşamının' özellikle sahil yolu uygulamasıyla yok edildiğini vurgulayan Gerçek, 4 bin yıllık kale ve sit alanı üzerinden geçirilen 'tanjant yolu viyadükü' ile de tarihi dokunun otomobile kurban edildiğini anlattı.

Trabzon Belediye Başkanı M. Volkan Canalioğlu 'nun üzerinde durduğu sorun ise kentin geneldeki 'denize küskün' yapılanmasıydı. Caddelerinin düzeninden yapılaşma karakterine kadar Karadeniz'le ilişkisi kurulmadan büyüyen Trabzon'da, 'kıyı dolgularının da kent yaşamını denizden tümüyle kopardığını' vurguladı.

Samsun Büyükşehir Belediye Başkanı Yusuf Ziya Yılmaz 'ın özellikle yeni yasayla birlikte genişleyen sınırlar içerisindeki 'metropolitan planlamanın' önemine değindiği konuşmasından sonra kongreye önemli destek de veren Vali Vekili Erdoğan Aygenç şu saptamayı yaptı; 'Yanlış kentleşmeyle özgün mimarimiz deforme olmuş, ev ve işyerlerimiz kare ve dikdörtgen şekillere bürünmüştür. Demek ki şehircilikte mimari açıdan bir sorun vardır.'

Güz cücükleri gibiyiz...

Kültür ve Turizm Bakanı Erkan Mumcu da ülkemiz kentleri ile mimarlık tarihi arasındaki bağlara dikkat çektiği konuşmasında, 2005 yılındaki dünya buluşmasında onurlu bir ev sahipliği için de bu mesleğin ve sanatın saygınlığını yeniden bilince çıkartmak gerektiğini belirtti... Kendisinin de mimar olmayı çok arzu ettiğini söyleyen Mumcu, kentlerdeki yoğun ve kimliksiz yapılaşmadan bunalan insanları, memleketi olan Yalvaç yöresinden bir deyimle, birbirlerine sokulmuş 'güz cücükleri' ne (güz civcivleri) benzetti.

2005-İstanbul Kongresi hakkındaki genel bilgilendirmenin Süha Özkan tarafından yapıldığı Trabzon buluşmasının tematik sunuşunu da KTÜ Öğretim Üyesi Prof.Dr. Şengül Öymen Gür üstlenmişti. Mimarlık ve kent arasındaki ilişkinin, 'zamanın ve mekânın birlikteliğini' içerdiğini belirten Gür'ün, bu iç içeliğin ayrışmaya başlamasıyla kentlerde bunalım yaşandığını anlatması etkileyiciydi...

Mimarlar Odası'nın Samsun'a bakışını Ali İhsan Aka 'nın, Ordu'ya bakışını Oktay Topçuoğlu 'nun, Giresun'a bakışını Hüseyin Karabörk 'ün Trabzon'a bakışını da Prof. Dr. Cengiz Eruzun 'un anlattıkları kongrede Prof. Dr. Emre Aysu 'nun yönettiği diğer bir oturum da bildirilere ayrılmıştı. Samsun'da mimarlığı Haluk Gürkan , Ordu'da Prof. Dr. Hüseyin Kaptan , Trabzon'da da Prof. Dr. Şinasi Aydemir yorumladılar...

Kongrenin, Mimarlar Odası bahçesinde yapılan 'forum' bölümüne de belediye başkanları ile Türkiye Kongreleri Tematik Danışma Kurulu üyeleri katıldılar.

Trabzon Belediye Başkanı M. Volkan Canalioğlu 'nun 'Ortahisar evlerini kurtarmak' niyeti, Akçaabat Belediye Başkanı Şefik Türkmen 'in 'Ortamahalle'nin yaşatılması' hedefi, Samsun Belediye Başkanı Yusuf Ziya Yılmaz 'ın da kentteki tarihi bir evi Mimarlar Odası'na verme sözü, yerel yöneticilerin kültürel mirasa duydukları ilginin kanıtlarıydı... Foruma katılanlardan 'Arhavi Platformu' adına söz alan Hasan Özkazanç 'ın kıyı yoluna karşı başlattıkları direnişi anlatması ve Arhavi-Ardeşen-Fındıklı ilçelerinin bu direnişte güç birliğine gittiklerini belirtmesi alkışlarla karşılandı. Ardından Doç. Dr. Deniz İncedayı , Prof. Dr. Yıldırım Yavuz , Prof. Dr. Zekai Görgülü ile Prof. Dr Ataman Demir de bu konuşmaların Türkiye Kongreleri hedefleri doğrultusunda değerlendirmelerini yaptılar.

Türkiye Kongreleri Karadeniz Bölgesi buluşmasının ikinci gününde Ayasofya'da toplanılarak, Prof. Dr. Gülsün Sağlamer 'in geçmişten bu yana 'Karadeniz evleri' ni konu alan söyleşisi dinlendi. Ardından Akçaabat'a geçen katılımcılar, geleneksel evleri ve eski dokusuyla yaşamakta olan Ortamahalle'yi inceledikten sonra, Giresun yolunu tuttular.

Giresun kalesinde...

Giresun Kalesi'nde yapılan forumda, Vali Vekili Muammer Aksoy kentin kültürel dokusu ile doğal yapısı arasındaki uyumun yeniden kazanılması gerektiğini belirtti. Mimarlar Odası Şube Başkanı Gürbay Yüksel , Giresun'da da yaşanan kimlik tahribatı sürecinde Tarihi Kentler Birliği'ne üye olmanın umutları tazelediğini anlatırken, Belediye Başkanı Hurşit Yüksel de bu toplantının imar konusunda kendilerine çok şey öğrettiğini söyledi.

Forumda kentin geçmişi ve güncel sorunları hakkında bilgiler veren Öğr. Üy. Gazanfer İltar 'dan sonra, son söz Prof. Dr. Hüseyin Kaptan 'ındı. Giresun'un her yönüyle bir 'âşıklar kenti' olduğunu belirten Kaptan, böylesi bir özelliğin şehircilik ve mimarlık için de temel alınması gerektiğini söyledi...

Türkiye Kongreleri'nin Trabzon buluşmasındaki tüm değerlendirmeler, sonuç bildirgesi olarak da yayımlanacak ve 2005 Temmuzu'ndaki uluslararası forumda ülkemiz tezlerine ışık tutacak. Bundan sonra 5 kentte daha yinelenecek olan Türkiye Kongreleri'nin gelecek buluşması ise 22-23 Ekim 2004 tarihlerinde Mimarlar Odası İzmir, Çanakkale, Balıkesir ve Denizli şubelerinin ev sahipliğinde İzmir'de yapılacak....

Cumhuriyet - Oktay Ekinci